Kantar, TMG Insights: Oko polovine ispitanih građana kupuje organske i bio proizvode bar jednom mesečno

Autor: Kantar, TMG Insights

Većina ispitanika (ukupno 67% njih) navodi da je upoznata (u potpunosti ili donekle) sa proizvodima koji nose oznaku „organski“, dok trećina nije upoznata, donekle ili uopšte, sa ovim proizvodima (33%).

Žene su, generalno, češće upoznate sa organskim proizvodima od muškaraca, čak 73% navodi da je upoznato, u odnosu na 61% muškaraca. 

Slična je situacija i sa proizvodima koji nose oznaku „bio“, većina ispitanika (ukupno 65% njih) navodi da je upoznata sa ovim proizvodima, dok 35% nije upoznato (donekle ili uopšte).

I kod bio proizvoda, žene su češće upoznate od muškaraca, njih 72% navodi da je u upoznata sa ovom vrstom proizvoda, dok isto navodi 58% muškaraca. 

Posmatrano po starosnim kategorijama, najmlađi navode da su češće upoznati sa ovim proizvodima, nasuprot ispitanicima srednjih godina. 

Većina je upoznata sa tim da oznaka „organski“ ukazuje da proizvod nema sastojke koji su u svom procesu uzgoja bili izloženi sintetičkim pesticidima ili đubrivima (njih 59%), 37% donekle to zna, dok samo 4% navodi da nisu bili upoznati sa značenjem oznake. Žene su češće upoznate sa značenjem oznake u odnosu na muškarce (64% nasuprot 54%).

Građani Srbije su češće upoznati sa oznakom „organski“ nego sa oznakom „bio“. Polovina ispitanih (51%) navodi da su upoznati da oznaka „bio“ ukazuje da proizvod nema sastojke koji su genetski modifikovani, 41% donekle to zna, a 8% nije upoznato. I kod „bio“ kategorije proizvoda, žene su češće upoznate sa značenjem oznake u odnosu na muškarce (57% nasuprot 44%).

Oko polovine ispitanih građana kupuje organske i bio proizvode bar jednom mesečno (48% kupuje organske, 49% bio proizvode). Petina ispitanika uopšte ne kupuje ovu vrstu proizvoda (po 22%). 

U potrošačkoj korpi kupaca organskih i bio proizvoda, najčešće se nalaze žitarice i zrnevlje (63%). Slede voće i povrće sa 55%, a zatim jaja sa 40%. Organski i bio proizvodi koji se najređe nalaze u potrošačkim korpama su oni koji ne predstavljaju osnovne namirnice, a imaju znatno jeftiniju alternativu, cerealije (13%), slatkiši i grickalice (16%) i džemovi (16%).

Primetne su razlike u polu: skoro dve trećine žena kupaca (71%) navodi žitarice i zrnevlje kao organski/bio proizvod koji nalazi put do potrošačke korpe, nasuprot nešto preko polovine (54%) muškaraca. 

Mladi do 29 godina se izdvajaju po upotrebi organskih biljnih mleka, kao i slatkiša i grickalica u ovoj kategoriji proizvoda, što odražava želju za pronalaženjem zdravijih alternativa poslasticama i snek proizvodima.

Regionalno posmatrano, u Beogradu je primetno veća upotreba organskih i bio cerealija u odnosu na ostale regione, dok kupci u gradovima češće kupuju organske mlečne proizvode nego u ruralnim sredinama.

Informisanje o proizvodima se najčešće dešava u prodavnicama zdrave hrane (46%), a slede društvene mreže (38%), te sajtovi proizvođača / trgovaca, kao i neformalni kanali (po 24%).  

Iako je prodavnica zdrave hrane najčešće pomenut izvor informisanja, žene se češće informišu čitanjem deklaracija na proizvodima (46%), dok to radi svaki četvrti muškarac (27%).

Specifičnosti u traženju informacija se mogu uočiti i u pogledu starosti, polovina ispitanika starosti 30-49 godina navodi prodavnice zdrave hrane kao izvor informisanja, dok mladi češće navode društvene mreže kao kanal za informisanje (49%).  

Srednja starosna kategorija se inače češće informiše o proizvodima sa oznakama „organski“ i „bio“, u odnosu na najstarije i najmlađe ispitanike, koji češće navode da se uopšte ne informišu.

Mesto informisanja i mesto obavljanja kupovine organskih i bio proizvoda je najčešće isto – u prodavnicama zdrave hrane (49%). Među kupcima, trećina ovu kupovinu obavlja u velikim prodajnim lancima (hipermarketi i supermarketi), dok petina potrošača u Srbiji kupovinu organskih i bio proizvoda obavlja direktno kod malih proizvođača. 

Mladi češće kupuju u velikim prodajnim lancima u odnosu na ostale starosne kategorije, dok prodavnice zdrave hrane prednjače kod najstarije populacije.

  
Bio špajz je najpoznatija marka među proizvodima sa oznakama „organski“ i „bio“ (53%). Sledeće mesto sa veoma sličnim procentom dele tri marke – dmBio, Imlek Bello i Delhaize Bio (oko 40%). Nešto manje od trećine je čulo za Frikom organsku liniju proizvoda, kao i brend Joya (31%).

Žene poznaju i pominju češće određene marke sa oznakama „organski“ i „bio“ od muškaraca: dmBio (53% nasuprot 27%), Joya (39% nasuprot 22%), Riso scotii (18% nasuprot 11%), Granum food (15% nasuprot 9%) i Boom box (15% nasuprot 7%), dok mladi češće izdvajaju naredne marke: dmBio (59%), Bio špajz (46%), Delhaize Bio (44%), Imlek Bello (39%), Joya (37%) i Boom box (25%).

Dominira mišljenje da su organski i bio proizvodi zdraviji i bezbedniji - 80% ispitanika se slaže sa tvrdnjom u potpunosti ili donekle. Iako je ovo preovlađujuće mišljenje u svim starosnim kategorijama, kod mlađe i srednje starosne grupe, postoje nešto izraženije sumnje u ovu tvrdnju naspram najstarijih građana.

Oko polovina ispitanih smatra da su organski i bio proizvodi samo stvar popularnosti (49%). Regionalno posmatrano, 38% ispitanika iz centralne i Zapadne Srbije smatra da su ovi proizvodi stvar trenda, nasuprot stanovnicima ostalih regiona gde je to češće slučaj.

I pored dominantnog stava da su organski i bio proizvodi zdraviji, većina (61%) preferira obične proizvode. Skoro 40% građana preferira organske i bio proizvode - svaka treća žena, odnosno svaki četvrti muškarac. Nnaročito žene u odnosu na muškarce. U pogledu drugih demografskih karakteristika, postoje izraženije preferencije za organske i bio proizvode kod srednje i starosne kategorije, kao i kod porodica sa decom mlađom od 12 godina.

Polovina ispitanih je spremna da plati više za organske i bio proizvode (51%), Regionalno posmatrano, svaki drugi stanovnik centralne i zapadne Srbije izražava spremnost da izdvoji više novca za organske i bio proizvode, dok je kod ostalih regiona spremnost manje izražena.

Slično globalnim trendovima, zdravlje je postalo važna tema i u Srbiji, a naročito u kontekstu tokom i nakon pandemije COVID-19. S obzirom na to, ne iznenađuje da građani dobro poznaju organske i bio proizvode, što može da ukaže i na veća očekivanja od zdravih, prirodnih i organskih sastojaka. Iako se većina slaže da su ovi proizvodi zdraviji i bezbedniji, i dalje se radije biraju obični proizvodi. Moguć razlog za to jeste da se organski i bio proizvodi smatraju trendom, dok je viša cena, takođe, jedna od barijera.

Ključni kanali komunikacije za ovu kategoriju proizvoda predstavljaju prodavnice zdrave hrane, ali i onlajn kanali. Otvorenost za ovu kategoriju proizvoda definitivno pokazuju žene, a kod mladih je primetna zainteresovanost za zdravije alternative konditorskih i snek proizvoda.